Sterole to związki chemiczne należące do grupy lipidów. Bardzo dobrze znanym nam sterolem jest cholesterol. Sterole są ważnymi składnikami błon komórkowych zwierząt i roślin. Do steroli (steroidów) należy wiele hormonów (np. hormony kory nadnerczy).
Sterole występujące w roślinach nazywane są fitosterolami. Ta grupa też nie jest jednorodna – znajdują się w niej sterole, czyli związki nienasycone (zwierają podwójne wiązania) i stanole, które nie zwierają wiązań podwójnych, są więc nasycone.
Gdzie znajdziemy najwięcej naturalnych steroli roślinnych?
Już w latach 50-tych ubiegłego wieku zauważono, że fitosterole obniżają poziom cholesterolu. Od tego czasu prowadzono intensywne badania nad możliwością zastosowania fitosteroli w celu obniżania poziomu cholesterolu. Fitosterole są składnikiem normalnej diety, spożywamy je codziennie w oliwie, w pestkach dyni, nasionach słonecznika i wielu innych produktach.
Fitosterole występują w roślinach strączkowych (fasola, bób), nasionach sezamu, słonecznika oraz olejach roślinnych. Znacznie mniejsze ilości tych związków znajdują się w warzywach i owocach.
Jak działają fitosterole?
Cholesterol, aby był wchłonięty z jelita, musi zostać włączony do struktur zwanych micelami. Fitosterole wypierają go z miceli, a cholesterol, zamiast zostać wchłonięty ze światła jelita, jest wydalany z resztkami pokarmowymi.
Przeciętne spożycie fitosteroli na dobę waha się między 100 a 300 mg. W badaniach nad fitosterolami ustalono, że ich dobowa dawka, zapewniająca działanie obniżające poziom cholesterolu, wynosi 2 g. Oznacza to, że w zwykłej diecie jest ich ok. 10-krotnie za mało, aby można było zaobserwować ich korzystny wpływ.
Fitosterole spożywane w odpowiedniej ilości obniżają poziom cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL o około 10%. Nie wpływają natomiast na poziom cholesterolu HDL i triglicerydów. Przy łącznym stosowaniu diety niskocholesterolowej i fitosteroli uzyskano dwukrotnie lepszy wynik w obniżaniu cholesterolu, poziom cholesterolu LDL uległ natomiast obniżeniu o około 20%.
Polecamy: Cholesterol nie boli, ale... - konsekwencje zaburzeń lipidowych
Jak zjeść 2 gramy fitosteroli?
Jeśli wziąć pod uwagę, że w przeciętnej diecie fitosteroli jest ok. 200 mg, czyli dziesięć razy mniej niż zalecana dawka, zjedzenie 2 g zaczyna być wyzwaniem.
Dla przykładu w 100 g oleju rzepakowego znajduje się od 633 do 881 mg fitosteroli, a w 100 g oleju słonecznikowego jest ich około 410 mg. Bogatszy w fitosterole jest olej kukurydziany, którego 100 g zawiera 970 mg fitosteroli.
Co zrobić? Z pomocą przychodzą produkty wzbogacone w fitosterole, często dodatkowo o obniżonej zawartości cholesterolu. Na rynku dostępne są, specjalnie oznaczone, margaryny, jogurty, majonezy czy nawet serki kanapkowe lub mleko z dodatkiem fitosteroli. Warto dokładnie przeczytać etykietę takiego produktu i sprawdzić, ile fitosteroli dostarczy nam codzienne wypicie jednego opakowania jogurtu.
W przypadku podwyższonego poziomu cholesterolu ważne jest by skonsultować się z lekarzem. Pomoże on ustalić optymalne leczenie, skieruje do dietetyka, który ustali odpowiednią dietę, również pod kątem zawartości fitosteroli.
Czytaj też: Ile tłuszczu masz we krwi? Zrób lipidogram!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
